Sosyal Medya Reklamlarının Denetimi ve Yaptırımlar
Ticaret Bakanlığı’na bağlı olarak faaliyet gösteren Reklam Özdenetim Kurulu, sosyal medya platformları üzerinden yapılan reklamları analiz etti. Mevzuatta “sosyal medya etkileyicisi” olarak tanımlanan “influencer”ların faaliyetlerini denetlemek amacıyla başlatılan Sosyal Medya Reklamlarının Yapay Zeka ile Taranması Projesi, Mart 2022’de hayata geçirildi.
Proje kapsamında influencerların paylaşımlarında reklam olduğunun açık ve anlaşılır bir şekilde belirtilmemesi oranı yüzde 57’den yüzde 11’e düştü. Tüketicilerin sosyal medya reklamlarına karşı farkındalığının artmasıyla yapılan başvuru sayısında da bir artış yaşandı.
Uzmanlar, tüketici şikayetlerini inceleyerek başvuru şartlarını sağlayanları değerlendirmeye aldı. Kurul, aykırılık tespit ettiği durumlarda gerekli idari yaptırımları uyguladı.
Geçen yılın ilk 6 ayında 39 influencera durdurma cezası ve 11 influencera durdurma ile idari para cezası verildi. Durdurma cezasıyla, mevzuata aykırı reklamların düzeltilmesi veya kaldırılması istendi. İdari yaptırımlarda influencerların paylaşımlarından elde ettiği menfaat ve ekonomik durumları da dikkate alındı.
Geçen yıl, mevzuata aykırı reklam yapan bir influencera verilen idari para cezası 347 bin 128 lirayken, bu yıl bu tutar 2024’te 550 bin 59 liraya yükseltildi.
Ayrıca, geçen yıl 5 influencera 1 milyon 352 bin 808 lira idari para cezası kesilirken, bu yılın ilk 6 ayında 11 influencera 5 milyon 35 bin 994 lira idari para cezası uygulandı. Toplamda 1,5 yıllık dönemde 6 milyon 388 bin 802 lira para cezası kesildi.
2023 yılında toplam 77 sosyal medya hesabına idari yaptırım uygulanırken, bu rakam 2024’ün ilk yarısında 50’ye düştü. Influencerlar arasında yapılan paylaşımlarda marka ürünlerinin reklamı yapıldığı ancak bunun açıkça belirtilmediği durumlarda idari yaptırım uygulandı.
Ayrıca, bazı influencerların paylaşımlarında sağlık beyanları, kliniklere yönlendirme, yasaklı ürünlerin tanıtımı gibi mevzuata aykırı durumlar tespit edilerek idari yaptırım uygulandı.